Ngày đầu năm vui hội mừng lúa mới cùng người Sê Đăng

       Vào ngày đầu tiên của năm mới (ngày 01/01 dương lịch hằng năm) đồng bào dân tộc Xê Đăng ở buôn Kon H’ring, xã Ea Đing, huyện Cư M’gar lại tưng bừng tổ chức Lễ hội mừng lúa mới thu hút hàng ngàn người ở khắp nơi đến tham dự. Đây cũng là lễ hội lớn nhất trong năm của người Sê Đăng nơi đây. Lễ hội này là ngày vui nhất, ý nghĩa nhất nhằm cầu cho mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu, đời sống ấm no, vui vẻ cho buôn làng.

Ông A Siết, buôn phó buôn Kon H’ring kể: “Lễ hội mừng lúa mới đã tồn tại trong văn hóa của người Xê Đăng từ rất lâu đời, trước kia tục tế Giàng mừng lúa mới của người Sê Đăng diễn ra trong phạm vi từng gia đình, rất tốn kém và mất thời gian, khoảng 10 năm trở lại đây các gia đình trong buôn tổ chức đóng góp lễ vật, ấn định ngày đầu tiên của năm mới tập trung đến nhà cộng đồng của buôn làm lễ, từ đó mừng lúa mới đã trở thành lễ hội chung của cả cộng đồng, là dịp để các gia đình chuẩn bị những ché rượu cần ngon nhất, nướng cơm lam, nướng thịt góp với cộng đồng buôn để tổ chức nghi lễ trong tình đoàn kết, gắn bó. Những năm gần đây đời sống bà con trong buôn ngày càng ấm no sung túc, lễ hội lại càng được trú trọng. Đặc biệt, được chính quyền địa phương quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện, lễ hội ngày càng được tổ chức thuận lợi và quy mô. Không chỉ các dân tộc khác như Kinh, Dao, Ê đê, Tày-Nùng, Vân Kiều… cùng đến chung vui mà các đơn vị kết nghĩa với buôn cũng về dự cùng bà con”.

Lễ hội mừng lúa mới của buôn Kon H’ring thật sự bắt đầu khi bóng trưa đã xế. Mở đầu là Lễ cầu khấn cho mưa thuận gió hòa mùa màng tốt tươi do già làng thực hiện. Khi những lễ vật đã chuẩn bị xong, tất cả người già, người trẻ, trai gái trong buôn tề tựu bên cây nêu dựng trước sân nhà cộng đồng của buôn, 1 ché rượu cần ngon nhất, to nhất được đặt dưới chân cột nêu cùng những lễ vật cúng Giàng gồm có: đầu heo, chuột nướng, gà trống tơ, thịt heo nướng, cơm lam, cá suối... Đầu heo để tạ ơn trời đất mừng lúa mới; chuột là báo cho thần linh đừng để những con vật phá hoại mùa màng năm sau… Tất cả được bày cẩn thận để già làng bắt đầu làm lễ cúng, lễ cúng được thực hiện rất bài bản và công phu, kéo dài hàng giờ đồng hồ. Già làng là người được trọng nể nhất đứng ra điều hành mọi sinh hoạt chung trong buôn, đại diện cho buôn tế lễ cảm ơn Giàng, cảm ơn thần linh cho mọi gia đình có một mùa lúa bội thu. Lời cúng của già làng báo cáo với Giàng về tình hình sản xuất của người dân trong buôn một năm qua, gửi đến Giàng những lễ vật mà bà con tự sản xuất, đánh bắt được như cơm lam làm từ lúa nếp tự trồng, cá suối nướng, thịt gà, thịt heo… và cầu mong Giàng tiếp tục ủng hộ, giúp mưa thuận gió hòa để công việc sản xuất được thuận lợi, bà con có cuộc sống no đủ, mọi người đoàn kết…

Kết thúc việc cúng lễ, già làng khai rượu cần và cộng đồng cùng bước vào phần Hội, với các hoạt động mang đậm nét văn hóa dân gian truyền thống của dân tộc bản địa như: Biểu diễn các tiết mục văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao dân gian đặc sắc; diễn tấu cồng chiêng mừng lễ hội, thi cặp đôi trang phục đẹp, thi đẩy gậy, giã gạo nhanh, kéo co, đi cà kheo… kế tiếp là các món ăn ẩm thực truyền thống rượu cần, cơm lam, canh măng, heo nướng, đặc biệt là món thịt chuột đồng nướng là món không thể thiếu tại lễ hội…Lễ hội mừng lúa mới ở buôn Kon H’ring vào độ rộn rã nhất cũng là lúc những vòng xoan mở ra, mời gọi khách ở các buôn xa, làng gần chung vui với niềm vui ngày hội của bà con. Lễ hội diễn ra trong không khí phấn khởi, tươi vui, hòa hợp của mọi người trong cộng đồng, và hứa hẹn dịp này năm sau lại cùng về đây hội tụ cầu mong cho mùa màng bội thu.

Một số hình ảnh tại lễ hội.

Bài, ảnh: Nguyễn Trung Hải